Ο νόμος για το άσυλο

Μέρος 1/3

Όλοι οι νόμοι έχουν μία ratio, ένα λόγο για τον οποίο θεσπίστηκαν, ένα τέλος (σκοπό) που εξυπηρετούν. Αυτό που δεν έχουν όλοι οι νόμοι είναι το συναισθηματικό φορτίο που φέρει το πανεπιστημιακό άσυλο, το συμβολισμό που κουβαλά και την οφθαλμοφανή διάσταση φαντασιακής θέσμισης που το χαρακτηρίζει -δηλαδή, την εν πολλοίς αυθαίρετη νοηματοδότηση του πανεπιστημιακού ασύλου με ένα τέλος διαφορετικό από την αυθεντική ratio του, που είναι η προστασία της ακαδημαϊκής ελευθερίας και, συναφώς, της διδασκαλίας και έρευνας, της ελεύθερης διακίνησης ακαδημαϊκών ιδεών και θέσεων, αξίες που προστατεύονται σε ένα γενικότερο επίπεδο και από την εννοιολογικά ευρύτερη ελευθερία έκφρασης.

Το κάρο πριν από το άλογο: Η Συμφωνία των Πρεσπών για το Μακεδονικό και η δήθεν αναγνώριση μειονότητας

Αφορμή για το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί το πρόσφατο δημοσίευμα του BBC περί καταπιεσμένης (σλαβο)μακεδονικής (πρωτίστως γλωσσικής) μειονότητας στην Ελλάδα. Δεν αξιολογώ τη βασιμότητα των ισχυρισμών. Βρήκα, όμως, ενδιαφέρουσα τη σύνδεση που έγινε από σχολιαστές μεταξύ του δημοσιεύματος και της Συμφωνίας των Πρεσπών (ΣτΠ) για το Μακεδονικό.  Ήδη, πριν από το BBC, είχε υποστηριχθεί στο πλαίσιο της εγχώριας συζήτησης ότι η ΣτΠ αναγνωρίζει σιωπηρώς (σλαβο)μακεδονική μειονότητα στην Ελλάδα. Επισημάνθηκε μάλιστα ότι οι προβλέψεις της ΣτΠ για τη γλώσσα και την ιθαγένεια των πολιτών της Βορείου Μακεδονίας εκθέτουν τη χώρα μας σε κίνδυνο αλυτρωτικών επιδιώξεων όχι μόνο από τη γείτονα, αλλά (κατά μείζονα λόγο;) και από τον (όποιο) αριθμό Ελλήνων πολιτών αυτοπροσδιορίζονται γλωσσικά ή/και εθνικά ως (σλαβο)μακεδόνες. 

The (ir)revocability of Article 50 (Wightman): Iphigenia must reach the altar

The European Court of Justice (CJEU) is expected to deliver on Monday 10 December 2018 its ruling on whether the withdwal notification from the European Union can be unilaterally revoked (C-621/18 Wightman and others). 

Legally sound narratives have been put forward for almost all possible outcomes: from finding that the referral is inadmissible because it is hypothetical or irrelevant through a strict reading and application of the criteria for admissibility of preliminary references, to the possibility for unilateral revocation, as proposed by Advocate General Campos Sánchez-Bordona’s Opinionor indeed to a finding that the withdrawal notification cannot be revoked. 

Given this I believe that in choosing one of the various plausible legal narratives the political censor of the CJEU not only will it be switched on but it will be so in its most sensitive configuration. The Court has shown in many occasions its ability to adapt and respond masterfully to contextual political exigencies (for example in the case of C-370/12 Pringle). 

Μία πρώτη αποτίμηση της συμφωνίας για το Μακεδονικό

Με τον παρόν επιχειρώ μια πρώτη αποτίμηση της Τελικής Συμφωνίας για το Μακεδονικό που υπογράφηκε στις Πρέσπες στις 17 Ιουνίου του τρέχοντος. Εκκινώ από τα κύρια σημεία της συμφωνίας, αλλά επεκτείνομαι και σε πιο τεχνικά ζητήματα που, μέχρι σήμερα, δεν έχουν συζητηθεί επαρκώς.  Επιδίωξη μου είναι να συμβάλω με τρόπο εποικοδομητικό -τώρα ιδίως που οι τόνοι πέφτουν- στο διάλογο και στη νηφάλια αξιολόγηση της συμφωνίας. 

Ας μην το ξεχνάμε, η Συμφωνία του 1995 ήταν επαχθέστερη

Υπάρχει ενδεχομένως μία σειρά παρανοήσεων ως προς τα νομικά αποτελέσματα που παράγει η υπογραφή της Τελικής Συμφωνίας για το Μακεδονικό από τις δύο κυβερνήσεις στις 17 Ιουνίου στις Πρέσπες. Παρά τα αντιθέτως λεγόμενα, η υπογραφή δεν θέτει τη συμφωνία σε ισχύ, δεν την καθιστά δηλαδή νομικά δεσμευτική για τα συμβαλλόμενα μέρη. Αυτό θα γίνει μόνον αν και αφού τα κοινοβούλια των δύο χωρών την κυρώσουν. Η συμφωνία προβλέπει ότι, μεταξύ άλλων, προϋπόθεση για κύρωση από τη χώρα μας είναι να αναθεωρήσει πρώτα η γείτων το Σύνταγμά της, σύμφωνα με τους όρους που θέτει η ίδια η συμφωνία. Από πλευράς μας, αφού κυρώσει τη συμφωνία η γείτων και πριν την κυρώσουμε εμείς (προτού δηλαδή τεθεί σε ισχύ η συμφωνία), θα ειδοποιήσουμε τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ ότι υποστηρίζουμε την αποστολή πρόσκλησης ένταξης της γείτονος στον οργανισμό αυτό. Αυτό δεν συνεπάγεται ένταξη. 

Ο «ελέφαντας στο δωμάτιο»

Εχει υποστηριχθεί ότι, υπογράφοντας την Τελική Συμφωνία για το Μακεδονικό στις Πρέσπες, η κυβέρνηση δέσμευσε νομικά διεθνώς τη χώρα μας. Οτι δηλαδή η συμφωνία, χωρίς να κυρωθεί πρώτα από την ελληνική Βουλή, είναι υποχρεωτική στη βάση του διεθνούς δικαίου. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Πέρα από μία «ήπια» υποχρέωση να συμπεριφερθούν αμφότερα τα συμβαλλόμενα μέρη με τρόπο καλόπιστο, που δεν θα υπονομεύει δηλαδή τα όσα η συμφωνία επιδιώκει, η σύμβαση των Πρεσπών δεν τίθεται σε ισχύ και δεν καθίσταται νομικά δεσμευτική παρά μόνο αφού κυρωθεί από τα Κοινοβούλια των δύο συμβαλλομένων κρατών. Επομένως, δεν τίθεται ούτε και ζήτημα καταγγελίας της, αλλά μη κύρωσης, δηλαδή μη θέσης αυτής σε ισχύ. Αν τεθεί σε ισχύ, το κείμενό της δεν προβλέπει τη δυνατότητα καταγγελίας. 

Μακεδονικό: Οι κίνδυνοι και οι λάθος εντυπώσεις

Κάποια χείρα, λιγότερο αόρατος από αυτή της αγοράς, έχει ήδη μετατοπίσει το επίκεντρο του ενδιαφέροντος από το Μακεδονικό σε άλλα ζητήματα. Η διαπραγμάτευση, ωστόσο, για το θέμα αυτό φαίνεται πως προχωρά πλησίστια. Ένα παράθυρο ευκαιρίας ανοίγεται για λύση το οποίο δεν πρέπει να χαθεί. Όποιο κι αν είναι το σημείο αφετηρίας της σκέψης κάποιας/κάποιου, όποια κι αν είναι τα συναισθήματα από τα οποία ενδεχομένως κατακλύζεται, η λογική και το συμφέρον επιτάσσουν η χώρα μας να κινηθεί αποφασιστικά προς την κατεύθυνση συμβιβαστικής λύσης, αλλά και να δείξει στη διεθνή κοινότητα ότι συμπεριφέρεται καλόπιστα και συναινετικά, ώστε να κερδηθεί το (χαμένο μέχρι σήμερα) παιχνίδι των εντυπώσεων και να ενισχύσει η χώρα μας το (ασθενικό στα μάτια της διεθνούς κοινότητας) ηθικό έρεισμα στη διαφορά της με την ΠΓΔΜ.